voorlopig komen er helaas geen updates meer van de App en of kaart. Wegens ziekte moet ik dit tot onbepaalde tijd uitstellen.

In verband met de hele Covid periode zijn de werkzaamheden aan de Metro Amsterdam App op een laag pitje gezet. Er waren vrijwel geen toeristen in Amsterdam en de basis elementen van de App voldeden. De vraag die ik mezelf stelde is of het nog zinvol is om deze App voort te zetten.

In eerste instantie was de App gemaakt om reizigers vertrouwd te maken met het Tram/Metro netwerk in Amsterdam van de GVB. Ook gaf de kaart iets meer inzicht in de structuur van het netwerk en werd beter gewaardeerd door reizigers dan de kaart van het GVB toen de kaart en app in 2011 werd gemaakt. Er is echter sinds het verschijnen van deze app in 2011 veel veranderd. Het GVB heeft hun eigen kaart een flinke opfrisbeurt gegeven en is nu veel duidelijker. En bedrijven als Apple en Google hebben ook een prima informatievoorziening van het OV in hun kaarten apps.

Ook hebben kaartmakers, zoals @TubeMapCentral en @LegendaStudio mooie kaartvarianten gemaakt van het Tram/Metro netwerk van Amsterdam, dus de noodzaak is ook minder om deze App die toch voornamelijk kaart georiënteerd is in de lucht te houden. De App is gratis voor gebruikers, maar niet gratis voor de maker. Op zich niet erg, maar het kost best veel tijd en moeite om een dergelijke App in de App Store te houden.

De App in huidige vorm zal dan ook binnenkort verdwijnen. Een update lag klaar, maar deze update bevatte veel evenementen, welke op dit moment niet handig zijn als onderdeel van de App. Teveel onzekerheden bij het bieden van juiste en actuele informatie. Ik ga nog wel kijken in hoeverre ik iets met de kaart zelf kan doen. Hetzij in een versimpelde App, hetzij in geprinte media voor op de muur. Zodra er nieuwe ontwikkelingen zijn, is dat op deze blog te lezen en ook hoe deze blog verder gaat.

Binnenkort zou een nieuwe update verschijnen van Metro/Tram Amsterdam. Gezien de huidige crisis rondom Corona zou het echter niet gepast zijn om deze te lanceren nu het openbaar leven in Amsterdam grotendeels tot stilstand is gekomen. Voor een ieder die getroffen is door deze crisis, hetzij persoonlijk, hetzij als ondernemer, veel sterkte in deze zware tijd.

Indien reizen met het OV toch noodzakelijk is, raadpleeg dan de website van het GVB voor de laatste ontwikkelingen over reizen met Tram, Metro en Bus en Veer in Amsterdam. Raadpleeg de website van Gemeente Amsterdam voor algemene informatie met betrekking tot Corona.

Versie 1.1.2. is inmiddels beschikbaar in de App-Store. Het is slechts een kleine update met als belangrijkste wijziging de tijdelijk ingekorte lijn 24, die nu van VU mc tot het Frederiksplein rijdt. Dit in verband met de herinrichting van de Vijzelstraat. Dit duurt tot maandag 7 juni 2021. Meer informatie is te lezen op de website van het GVB.

Verder is er een begin gemaakt om Amsterdam Noord qua OV in deze kaart te verwerken. Momenteel zijn diverse haltes toegevoegd en connecties met de andere kant van het IJ. Zo is het nu wat inzichtelijker welke bussen van Sloterdijk, Amsterdam Centraal en IJburg naar Amsterdam Noord gaan. Het is nog niet ideaal vanwege de beperkte ruimte, maar het is een begin. Nadeel van buslijnen t.o.v. vaste railverbindingen is, dat deze minder goed schematisch in te delen zijn. Een oplossing kan zijn om een extra wat grotere overzichtskaart aan de App toe te voegen. Iets wat ik nog aan het onderzoeken ben.

In voorbereiding, versie 2.0

Momenteel wordt er gewerkt aan versie 2.0. De huidige versie is nog gemaakt met het framework van Swift, de programmeertaal van Apple voor iOS apparaten. Vorig jaar echter is een nieuwe versie geïntroduceerd door Apple met de naam SwiftUI. De naam zegt het al, deze versie is toegespitst op het maken van een User Interface. Iets dat mij als ontwerper enorm aanspreekt. Ik ben geen developer, maar een ontwerper. Echter maakt SwiftUI het mogelijk om als ontwerper in de wereld van code te duiken en daardoor kan ik toch bereiken wat ik graag wil.

In versie 2.0 zal ik dan ook wat meer interactie met de kaart toevoegen en dankzij SwiftUI is het ook eenvoudiger de App uit te breiden en te onderhouden. SwiftUI maakt het mogelijk om de App helemaal in kleine componenten te bouwen, waardoor je als ontwerper maar ook als developer veel flexibeler ben om de schermen mooi in te richten. Een van de zaken die ik graag wil toevoegen is een Apple Watch connectie. Ik zie deze vraag regelmatig terugkomen in reviews en het zou inderdaad erg handig zijn als je de Watch kunt gebruiken tijdens reizen met de Metro of Tram. Dan hoef je niet iedere keer je telefoon tevoorschijn te halen.

Er is nog geen vaste datum wanneer 2.0 verschijnt, maar op dit moment is ongeveer de helft van de App al omgezet in SwiftUI. Ben je benieuwd hoe 2.0 er uit gaat zien, bezoek dan af en toe deze blog. Zodra de eerste schermen van de nieuwe versie gereed zijn, zal ik ze hier posten.

Binnenkort verschijnt in de App Store een update van de Metro/Tram App Amsterdam. Op verzoek van vele gebruikers zal er meer informatie worden opgenomen van Amsterdam Noord. Hoewel de App als focus het Tram- en Metro netwerk van Amsterdam heeft, is de verbinding met Amsterdam Noord toch een belangrijk item, welke in een App als deze niet mag ontbreken.

Met ingebruikname van de Noord/Zuidlijn Metro 52 is er nu een betere verbinding met Centraal Station Amsterdam. Maar nog steeds zijn veel inwoners van Noord aangewezen op de diverse busverbindingen tussen Noord en de andere kant van het IJ. Vanwege de geringe ruimte aan de bovenzijde van de kaart is het nog niet mogelijk om alle buslijnen en haltes volledig op te nemen en in te tekenen. Als tussenoplossing zijn er nu een aantal knooppunten opgenomen met betreffende lijnnummers. Op die manier is al een stuk beter te zien welke bussen naar Noord gaan en welke bussen in Noord verschillende haltes aandoen.

Dit is een eerste opzet en mocht je als inwoner van Noord toch een belangrijke lijn of halte missen die er zeker bij zou moeten staan, laat het me graag weten in een reactie op dit artikel. De kaart is gemaakt voor reizigers en waar nodig wil ik het graag voor iedereen meer inzichtelijk maken om van A naar B te kunnen reizen.

Deze update zal begin januari 2020 in de App Store beschikbaar zijn.

Als aanvulling op de Metro/Tram Amsterdam App is er een speciale set stickers ontworpen welke kunnen worden gebruikt in iMessage op de iPhone of iPad. Het thema is geïnspireerd op de klassieke Oud-Hollandse tegels in Delfts Blauw.

Iconen en andere grafische elementen, welke voorkomen in de Metro/Tram Amsterdam App zijn verwerkt in deze stickers. Als extra behalve de tegels, zijn in de set ook nog een aantal losse iconen opgenomen, zoals de tulp, fiets en tram. Verder nog een aantal straatbordjes en losse stickers van de bekendste musea.

De iMessage Sticker set met 60 stickers is te downloaden via iPhone of iPad op de Apple App Store. Prijs € 1,09. Door aankoop van de sticker set ondersteun je tevens de Metro/Tram Amsterdam App.

Amsterdam Stickers, Apple App Store

In verband met werkzaamheden aan het spoor en de metrostations van lijn 51 tussen de stations Zuid en Amstelveen Westwijk, zal metro 51 vanaf 3 maart 2019 tot begin 2021 niet rijden op dit stuk van het traject. Metro 51 rijdt nu door vanaf station Zuid tot de Isolatorweg. De nieuwe eindhalte van lijn 51. Het traject van Amsterdam Centraal tot station Zuid blijft ongewijzigd.

Na afronding van de werkzaamheden in 2021 zal er een nieuwe tramverbinding worden gerealiseerd van Station Zuid naar Amstelveen. Tot die tijd is er een tijdelijke busverbinding, lijn 55. Tram 5 blijft ook rijden tot Amstelveen Stadshart. Uitgebreide informatie over de werkzaamheden en de planning is te vinden op de website van de amstelveenlijn.

Lijn 51 is inmiddels aangepast op de kaart van de App Metro Tram Amsterdam. Ook het tijdelijke traject van buslijn 55 vanaf station Zuid tot de Sacharovlaan in Westwijk is op de kaart ingetekend. De update zal over enkele dagen beschikbaar zijn in de App Store.

Metro/tram Amsterdam is als handige pocketversie verkrijgbaar bij Henk Comics & Manga aan de Zeedijk te Amsterdam. Als je stripfan bent ken je deze winkel ongetwijfeld. Zo niet, dan is het de moeite waard om hier even een kijkje te nemen. De winkel is dagelijks geopend. Speciaal voor klanten van de winkel heeft Henk dit jaar weer een Map of Amsterdam gemaakt, met aan de ene zijde een handige centrumkaart van Amsterdam en op de andere zijde Metro/tram Amsterdam.

Een erg leuk initiatief waar ik graag aan wilde bijdragen. Het is een erg handig kaartje, past prima in de broekzak en je hebt geen verbinding nodig. Uitvouwen en weten waar je naar toe moet. Zo handig kan het ook zijn anno 2018.

http://www.comics.nl

Zeedijk 101

In dit artikel wat meer achtergrond informatie over het ontwerp van de circulaire Metro/tram Amsterdam kaart. Hoe is deze kaart in tot stand gekomen en wat zijn de ontwerp principes achter deze kaart? Om te beginnen zijn er drie belangrijke factoren die hebben bijgedragen aan het ontwerp van deze specifieke vorm en weergave van de lijnen.

Het probleem

Het complexe netwerk van vooral tramlijnen in Amsterdam is op een geografische kaart moeilijk te volgen. Een methode om dit inzichtelijker te maken is om iedere lijn visueel goed te kunnen volgen van startpunt tot eindpunt.

De geografie

Amsterdam heeft een uniek kenmerk als je de stad van boven bekijkt. Dan zie je al snel het grachtenpatroon dat als het ware een halve cirkel vormt. De straten volgen hetzelfde patroon, dus tramlijnen die pas veel later werden aangelegd, volgen ook dezelfde structuur van grachten en straten. Met dat inzicht werd dan ook gelijk een basis gelegd voor het grid van de kaart. Een halve concentrische cirkel.

De abstractie

Complexiteit kan soms beter inzichtelijk worden gemaakt door deze te abstraheren. Een goed voorbeeld op het gebied van metrokaarten is de London Underground Map van Harry Beck. Hij bedacht als eerste dat je niet per sé een geografische kaart nodig had om de route van een metrolijn te kunnen volgen. Ondergronds had je namelijk geen visuele referentie met bovengronds, dus het was voldoende om te weten bij welk station je instapte en wat het volgende station op de lijn was. Op deze manier kon hij een schematische kaart tekenen, die erg overzichtelijk was omdat je geen rekening hoefde te houden met de bovengrondse werkelijkheid. Hij tekende als het ware een schema van lijntjes zoals je die ook ziet op printplaten.

Het ontwerp van de Metro/tram Amsterdam kaart

Met deze drie factoren was de basis gelegd om over te gaan tot het ontwerp van de kaart. Het inzicht in het netwerk werd verbeterd door gebruik te maken van concentrische ringen. Deze waren visueel herkenbaar als grachten, dus ook de geografie kon als onderdeel in de kaart worden opgenomen. En door de abstractie konden bepaalde knelpunten qua complexiteit worden verholpen, zodat een lijn altijd makkelijk visueel te volgen was.

Vervolgens werd er ook nog één specifiek kenmerk opgenomen in de kaart. Amsterdam Centraal Station. Door de ligging van Amsterdam Centraal precies in het midden van de concentrische ringen, was dit een prima visueel vertrekpunt waar je oog als het ware naar toe wordt getrokken. Verder is Amsterdam Centraal ook nog eens het belangrijkste station in Amsterdam en vertrek- en eindpunt van meerdere metro- en tramlijnen.

Met al deze ingrediënten was de volgende stap om vanaf Centraal Station lijnen te trekken naar de verschillende windrichtingen van Amsterdam. Eerst puur als een rechte lijn op een soort spinnenweb grid en vervolgens deze lijnen optisch te verdelen om een mooie regelmatige structuur te krijgen. Na het tekenen van alle rechte lijnen vanaf Centraal werden vervolgens alle ringlijnen getekend die het concentrische grid volgden. Ook deze werden weer optisch verdeeld met gelijke afstanden. De volgende stap in het proces was kijken waar bepaalde lijnen elkaar kruisden. Deze kruisingen zijn ook weer visuele kenmerken waarop je je als reiziger goed kunt oriënteren. De laatste stap was om iedere lijn in detail verder uit te werken en deze soms een gridlijn op te schuiven om zodoende ook de geografie nog wat te volgen. In werkelijkheid zijn niet alle lijnen exact rond- of rechtlijnig. Belangrijk was wel in deze stap om het abstracte en schematische te prefereren boven de geografie. In feite leg je je als ontwerper zelf een aantal regels op waarmee je de kaart ontwerpt. Het is dan belangrijk om deze regels aan te houden omdat op deze manier het ontwerp wordt versterkt. Er ontstaat een soort patroon en door dat patroon aan te houden krijg je een sterker communicatief product.

Andere specifieke kaart kenmerken

Behalve het lijnengrid zijn er nog een aantal andere kenmerken die specifiek worden gebruikt voor metrokaarten. Een ervan is dat sommige lijnen gebruik maken van hetzelfde stuk spoor. Op de kaart zou je dit tot 1 lijn kunnen samenvoegen, maar dan zie je als reiziger niet meer welk lijnnummer deze lijn op de kaart heeft. In zo’n geval wordt iedere lijn apart en naast elkaar getekend. Hier zit wel een limiet aan. Iedere extra lijn maakt het een stukje moeilijker om visueel te volgen. Op een bepaald moment treed een visuele verzadiging op en werkt dit principe niet meer. In dat geval moeten lijnen worden gebundeld om het weer inzichtelijk te maken. Of werken met kleurbundels om dit probleem op te lossen. In de metro/tramkaart van Amsterdam is iedere lijn apart getekend en op plekken waar veel lijnen over hetzelfde spoor gaan zijn kleuren gebundeld qua richting. Het maakt dan feitelijk niet uit welke lijn je neemt op betreffend stuk, aangezien ze dezelfde haltes of stations aandoen.

Kleine details

Metro/tram Amsterdam laat alleen OV vervoer zien dat gebruikt maakt van een spoor. Naast metro en tram is ook het spoorwegnetwerk van NS opgenomen aangezien de NS stations belangrijke knooppunten vormen vanaf Amsterdam naar de regio en verdere verbindingen in binnen- en buitenland. Om dit goed weer te geven hebben de lijnen van NS een specifiek patroon die goed van andere lijnen te onderscheiden zijn. De metrolijnen hebben ook een eigen patroon, maar liggen toch dichter bij de tramlijnen qua stijl, aangezien ze beide binnen de stadsgrenzen operationeel zijn. Deze kaart is speciaal ontwikkeld voor gebruik op een klein beeldscherm. Om lijnnummers makkelijk te kunnen volgen worden deze regelmatig herhaald naast de lijn in dezelfde kleur, zodat je snel kunt zien om welke lijn het gaat. Want op een klein beeldscherm zie je vaak alleen maar een stukje van de kaart. Het laatste belangrijke kenmerk betreft het plaatsen van teksten. Deze zijn vormgegeven op volgorde van belangrijkheid of functie. Met betrekking tot de leesbaarheid zijn alle teksten altijd horizontaal weergegeven. Op sommige kaarten zie je soms geroteerde teksten. Dat is niet handig, want dan dien je altijd je scherm of hoofd te draaien om de tekst te kunnen lezen. In deze kaart is dat opgelost door ervoor te zorgen dat er geen horizontale lijnen worden getekend. Iedere lijn is altijd onder een kleine hoek, waardoor je teksten makkelijker kunt plaatsen.

Toeristische attracties

Soms krijg ik de opmerking dat deze kaart alleen voor toeristen zou zijn. Dat is echter niet het geval. De toeristische attracties zijn er bewust opgezet, omdat dit prima referentiepunten zijn voor de reiziger. Op basis van de toeristische attracties kun je snel zien welke lijn in de buurt is, wat weer bijdraagt tot een betere oriëntatie en gebruik van de kaart.

En nu?

Een kaart als deze is eigenlijk nooit af. Iedere keer weer bekijk ik een bepaald deel van de kaart en kijk ik waar nog een verbetering toepasbaar is. Zo ligt er nog een uitdaging om Amsterdam Noord wat meer aansluiting te geven met de rest van het netwerk. Een idee is om er bepaalde knooppunten van bussen aan toe te voegen welke relevant zijn voor een verbinding met het OV aan de andere kant van het IJ.

Ideeën, suggesties, vragen, andere opmerkingen? Laat het graag weten.

Veel reisplezier!